واردات پنل خورشیدی از چین

مزایای واردات پنل خورشیدی از چین برای تجار ایرانی

چین بزرگ‌ترین تولیدکننده پنل‌های خورشیدی در جهان است؛ به‌طوری‌که بیش از ۷۰٪ تولید جهانی را در اختیار دارد.

 این تمرکز تولید، امکان عرضه پنل‌های خورشیدی را با مقیاس بالا و هزینه پایین فراهم کرده است. به‌عنوان مثال، صرفه‌جویی ناشی از تولید انبوه در چین موجب می‌شود قیمت تمام‌شده پنل‌ها برای واردکننده ایرانی به‌مراتب کمتر از تولید داخلی یا سایر کشورها باشد.

 علاوه بر این، تولیدکنندگان چینی سرمایه‌گذاری زیادی در پژوهش و توسعه انجام داده‌اند که منجر به ارائه پنل‌های با راندمان بالا و فناوری پیشرفته شده است.

 بنابراین واردات از چین باعث دسترسی به تکنولوژی‌های نوین نظیر سلول‌های کارآمد چندجریانی، ماژول‌های PERC و پنل‌های bifacial می‌شود. از دیگر مزایا می‌توان به تنوع زیاد برند و محصول اشاره کرد. بازار چین مملو از کارخانه‌ها و برندهای مختلف است که انواع پنل‌های تک‌کریستال، چندکریستال و نازک‌فیلم را تولید می‌کنند؛ این تنوع به تاجران ایرانی امکان می‌دهد تا محصولات متناسب با نیاز پروژه و بودجه خود را انتخاب کنند. به‌علاوه، چین دارای زنجیره تأمین پایدار و زیرساخت حمل‌ونقل گسترده است که اطمینان می‌دهد کالاها به‌صورت مستمر و با حجم بالا در دسترس خواهند بود.

 از طرفی، حمایت‌های دولتی چین از صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر، از طریق یارانه و تسهیلات صادراتی، موجب پایین‌تر بودن خود هزینه‌های تولید و در نتیجه قیمت صادرات پنل خورشیدی شده است. از منظر زیست‌محیطی و اقتصادی نیز واردات پنل‌های خورشیدی مزایایی دارد. استفاده از انرژی خورشیدی به کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی و انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند؛ بدین ترتیب واردات پنل خورشیدی از چین نه تنها پاسخگوی تقاضای انرژی پاک کشور است، بلکه در کاهش ردپای کربن نقش دارد.

 همچنین، دسترسی کسب‌وکارهای ایرانی به برق ارزان و پاک خورشیدی می‌تواند هزینه‌های عملیاتی آنها را کاهش دهد و موجب ایجاد صنایع و اشتغال در زنجیره ارزش انرژی تجدیدپذیر در ایران شود.

 به این ترتیب، با واردات پنل‌های مقرون‌به‌صرفه و باکیفیت چینی، از یک سو نیاز به سرمایه‌گذاری بزرگ در تولید داخل کاسته می‌شود و از سوی دیگر اهداف توسعه پایدار و محرک‌های اقتصادی محلی نیز تقویت می‌گردد.

برندهای مطرح جهانی پنل خورشیدی

بازار جهانی پنل خورشیدی توسط تعدادی شرکت بزرگ هدایت می‌شود. از جمله برندهای چینی معروف می‌توان به JinkoSolar، Trina Solar، JA Solar و LONGi اشاره کرد که همگی رتبه‌های بالایی در تولید و صادرات دارند. این شرکت‌ها به‌دلیل تولید انبوه، قیمت رقابتی و کنترل کیفیت مناسب معروفند.

 همچنین Canadian Solar که شرکت کانادایی با خطوط تولید عمده در چین است، به‌خاطر پنل‌های قابل اعتماد و مقرون‌به‌صرفه شناخته می‌شود

. در کنار برندهای چینی، تعدادی از برندهای غیرچینی نیز شهرت دارند: مثلاً Hanwha Q CELLS (کره/آلمان) به‌خاطر کیفیت ساخت بالا و محبوبیت در بازار خانگی شناخته شده است، و REC Group (نروژ) به دلیل پنل‌های بسیار باکیفیت و ضمانت‌نامه‌های طولانی مورد توجه است

. شرکت‌هایی مانند Panasonic (ژاپن) و SunPower/Maxeon (آمریکا) نیز سابقه طولانی در ساخت پنل دارند و اغلب بهترین کارایی را در کلاس خود ارائه می‌کنند، هرچند قیمت بالاتری دارند. در بازارهای پیشرفته جهانی، برندهای دیگری مانند Silfab (کانادا) نیز با تمرکز بر تولید در آمریکا/کانادا و رعایت استانداردهای سخت‌گیرانه مطرح هستند.

 به طور خلاصه، انتخاب برند پنل خورشیدی به تناسب پروژه بستگی دارد: برندهای چینی نظیر Jinko یا Trina معمولاً مقرون‌به‌صرفه و با کیفیت قابل قبول‌اند، در حالی‌که برندهای غیرچینی همچون Q CELLS یا REC کیفیت بالا و پشتیبانی گسترده دارند.

 بررسی سوابق، گواهی‌های فنی (ISO, IEC) و نمونه‌های عملکردی این برندها به واردکننده ایرانی کمک می‌کند تا اطمینان حاصل نماید پنل وارداتی با انتظارات کیفی و نیازهای پروژه مطابقت دارد.

سهم بازار پنل‌های خورشیدی چین در جهان

چین با سرمایه‌گذاری سنگین در صنعت فتوولتائیک، چنان سهم برتری در بازار جهانی یافته که طبق گزارش مؤسسه Fraunhofer حدود ۸۶٪ از تولید جهانی پنل خورشیدی در چین انجام می‌شود.

 به عبارت دیگر، تقریباً همه بازیگران اصلی صنعت پنل در سطح جهانی در چین مستقر یا تولید عمده دارند؛ برای مثال، JinkoSolar تنها در نیمه اول ۲۰۲۴ بیش از ۴۷ گیگاوات پنل صادر کرده است.

 در عمل، هشت شرکت از نه شرکت برتر تولید پنل در سال‌های اخیر چینی هستند و تنها Canadian Solar دفتر مرکزی خود را در کانادا دارد.

 گزارش‌های صنعت نیز نشان می‌دهد که طی سال ۲۰۲۴، کل ۱۰ شرکت اول تولیدکننده پنل (بر اساس حجم تولید) همه متعلق به چین بوده‌اند.

این تسلط بازار جهانی به‌دلیل عوامل متعددی است: اول، زنجیره تأمین بسیار گسترده چین (از مواد اولیه تا تجهیزات)؛ دوم، حمایت‌های دولتی از تولیدکنندگان پنل؛ و سوم، هزینه‌های تولید پایین در این کشور. ترکیب این عوامل باعث شده چین به «فروشگاه جهانی» پنل خورشیدی بدل شود و اکثر کشورها بخش عمده نیازشان را از آنجا تأمین کنند. برای مثال، بازار اروپا یا آمریکا به دلیل وجود تعرفه‌ها و محدودیت‌ها تلاش کرده‌اند تا خطوط تولیدی در کشورهای دیگری مانند ویتنام یا مالزی ایجاد کنند، ولی همچنان بخش قابل‌توجهی از نیاز از چین تامین می‌شود. به طور کلی، آمارهای معتبر بین‌المللی این واقعیت را نشان می‌دهند که تقریباً ۸۰–۹۰٪ پنل خورشیدی دنیا از چین منشاء می‌گیرند.

 

مراحل واردات پنل خورشیدی از چین به ایران

واردات پنل خورشیدی یک فرایند چندمرحله‌ای است که از انتخاب تأمین‌کننده مناسب شروع می‌شود و به تحویل کالا در ایران ختم می‌شود. به‌طور خلاصه مراحل کلیدی عبارتند از:

تحقیق و انتخاب تأمین‌کننده: ابتدا باید کارخانه‌ها یا فروشندگان معتبر را شناسایی کرد. برای این کار می‌توان از نمایشگاه‌های بین‌المللی PV، پلتفرم‌های B2B (مانند Alibaba یا Made-in-China) و مشاوران تخصصی استفاده نمود. تأمین‌کننده ایده‌آل باید تجربه صادرات، گواهی‌های کیفیت بین‌المللی (ISO، IEC/TÜV)، و امکانات تولیدی قابل اطمینان داشته باشد

مذاکره و عقد قرارداد: پس از یافتن چند تأمین‌کننده، درباره قیمت، حجم، زمان‌بندی تحویل، شرایط پرداخت (مثلاً اعتبار اسنادی یا حواله بانکی) و جزئیات فنی مذاکره می‌شود. در این مرحله می‌توان نمونه‌ای کوچک برای تست عملکرد پنل درخواست کرد. قرارداد باید شرایط تحویل (مثلاً FOB چین یا CIF ایران)، تضمین کیفیت (استانداردهای IEC/UL) و ضمانت‌نامه (معمولاً ۱۰–۲۵ سال) را مشخص کند.

ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت: با نهایی شدن قرارداد، واردکننده اطلاعات سفارش را در سامانه جامع تجارت ثبت می‌کند تا به مراتب اداری بعدی (همچون تخصیص ارز) تسهیل شود.

اخذ مجوزهای لازم: پس از ثبت سفارش، مجوزهای فنی و استاندارد ضروری اخذ می‌شوند. به‌طور معمول باید تاییدیه سازمان ساتبا (سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر) و گواهی تطابق با استانداردهای ملی/بین‌المللی (IEC 61215, IEC 61730 و استاندارد ملی ۸۴۹۳) از سازمان ملی استاندارد ایران دریافت گردد

. این مجوزها تضمین می‌کنند که پنل‌ها با استانداردهای کیفیت و ایمنی مطابقت دارند.

حمل‌ونقل بین‌المللی: هنگامی که مجوزها تکمیل شد، محموله پنل‌ها از طریق دریا (به‌صرفه‌تر) یا هوایی (سریع‌تر) از بنادر چین به ایران ارسال می‌شود. شرکت حمل‌ونقل (فورواردری بین‌المللی) معتبر با تجربه در بارهای حساس مانند پنل‌های خورشیدی باید انتخاب شود. حمل مناسب شامل بسته‌بندی ایمن روی پالت، فوم محافظ و بیمه کامل است تا ریسک آسیب در مسیر به حداقل برسد.

ترخیص گمرکی و تحویل: در نهایت، پس از رسیدن کالا به بندر مقصد (مثلاً بندر عباس)، فرایند گمرکی آغاز می‌شود. لازم است مدارک کامل شامل بارنامه، فاکتور تجاری، گواهی مبدا، تأییدیه استاندارد و هر مدرک فنی مربوطه ارائه شود

 

. با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی (مطابق کد تعرفه مربوط)، کالای وارداتی ترخیص و سپس به انبار منتقل می‌شود. این کالا آماده تحویل به مشتری نهایی یا استفاده در پروژه‌های نصب می‌شود. رعایت دقیق هر یک از این مراحل و همکاری با شرکت‌های معتبر حمل‌ونقل و ترخیص، موفقیت واردات را تضمین می‌کند.

 

راهنمای خرید پنل خورشیدی از فروشنده چینی

 

هنگام خرید پنل از چین، باید نکات زیر رعایت شود تا ریسک معامله و مسائل بعدی کاهش یابد:

بررسی اصالت و صلاحیت فروشنده: ابتدا مطمئن شوید تأمین‌کننده، تولیدکننده واقعی پنل است و گواهی‌نامه‌های بین‌المللی مانند ISO 9001، IEC 61215/61730 و IEC 61701 (مقاومت در نمک) را دارد. گزارش‌های بازرسی کیفیت (مثلاً SGS یا BV) یا بازدید مجازی از کارخانه می‌تواند اعتبار فروشنده را نشان دهد

نمونه‌گیری قبل از سفارش عمده: برای اطمینان از کیفیت پنل‌ها، ابتدا یک سفارش آزمایشی (مثلاً ۱۰–۵۰ پنل) بخواهید و آن را تحت آزمایش عملکرد، تست فیزیکی و شبیه‌سازی حمل قرار دهید

 

. این کار به شناسایی عیوب احتمالی و اطمینان از همخوانی با مشخصات اعلام‌شده کمک می‌کند.

قرارداد و شرایط پرداخت شفاف: قرارداد باید تمام جزئیات مهم را پوشش دهد. مواردی مانند حجم سفارش، مشخصات فنی، شرایط پرداخت (مثل پیش‌پرداخت ۳۰٪ و مابقی با ارائه اسناد)، تحویل کالا (FOB/CIF)، بیمه حمل و کارمزدها تعیین می‌شوند. همچنین بند تضمین کیفیت شامل استانداردهای IEC/UL و مدت گارانتی محصول (معمولاً بین ۱۰ تا ۲۵ سال) باید در قرارداد ذکر شود.

استفاده از اعتبار اسنادی (L/C) یا سایر روش‌های پرداخت امن باعث کاهش ریسک پرداخت می‌شود.

حمل‌ونقل و بیمه: روش حمل (دریایی یا هوایی) را با توجه به فوریت و هزینه مقایسه کنید. شرکت حمل‌ونقل باید تجربه کار با پنل‌های خورشیدی را داشته باشد و امکان تهیه بیمه کافی را ارائه دهد. 

از آنجا که پنل‌ها شکننده‌اند، بسته‌بندی روی پالت با محافظ فومی و محکم بسته‌بندی‌شده اهمیت زیادی دارد.

استفاده از ضمانت‌نامه‌ها و شرایط مالی: در قرارداد بند جریمه برای دیرکرد تحویل یا معیوب بودن محصولات در نظر گرفته شود. علاوه بر این، توصیه می‌شود از خدمات Trade Assurance در پلتفرم‌هایی مانند Alibaba استفاده کنید تا در صورت بروز مشکل (مثلاً تعلیق ناشی از تغییر قیمت مواد اولیه) امکان بازگشت وجه یا اصلاح قرارداد وجود داشته باشد

.

کد تعرفه گمرکی پنل خورشیدی در ایران

پنل‌ها و ماژول‌های خورشیدی معمولاً در گروه تجهیزات نیمه‌رسانا دسته‌بندی می‌شوند. در ایران کد تعرفه گمرکی مربوط به «پنل یا ماژول فتوولتاییک خورشیدی» برابر با ۸۵۴۱٫۴۲۰۰ (و در موارد خاص ۸۵۴۱٫۴۳۰۰) تعیین شده است.

 در هنگام تنظیم اظهارنامه گمرکی باید این کد به‌درستی ثبت شود تا محاسبه عوارض و مالیات به درستی انجام گیرد. بر اساس مقررات گمرکی ایران، حقوق ورودی (حقوق گمرکی) کالاهای خورشیدی ۲٪ ارزش CIF اعلام شده است.

 علاوه بر آن، سود بازرگانی به میزان ۱۵٪ و مالیات بر ارزش افزوده ۹٪ نیز بر ارزش کالای وارداتی اعمال می‌شود.

 به عنوان مثال، اگر ارزش CIF یک کانتینر پنل ۱۰۰ هزار دلار باشد، حدود ۲ هزار دلار حق ورودی، ۱۵ هزار دلار سود بازرگانی و ۹ هزار دلار مالیات پرداخت خواهد شد. ثبت صحیح کد تعرفه در اظهارنامه باعث می‌شود حقوق و عوارض مربوطه دقیق محاسبه گردد و از هرگونه ایراد گمرکی جلوگیری شود.

مجوزهای موردنیاز برای واردات پنل خورشیدی به ایران

واردات پنل خورشیدی نیازمند اخذ چند مجوز و رعایت مقررات خاصی است که از سوی نهادهای دولتی تعیین می‌شوند:

ثبت سفارش و مجوز وزارت صنعت، معدن و تجارت: واردکننده باید برای پنل خورشیدی ثبت سفارش انجام دهد که در سامانه جامع تجارت وزارت صمت ثبت می‌شود.

 وجود کد تعرفه مربوط و اطلاعات کامل کالا در این ثبت سفارش ضروری است. برخی واردات بسته به قوانین ممکن است نیاز به مجوز خاص کمیسیون ماده ۱ سازمان توسعه تجارت (زیرمجموعه وزارت صمت) داشته باشد؛ به‌ویژه اگر پنل در ردیف‌های حساس باشد.

 

کارت بازرگانی: فرد یا شرکت واردکننده حتماً باید کارت بازرگانی فعال در رشته مرتبط داشته باشد تا بتواند اقدام به خرید از خارج و ثبت سفارش نماید.

گواهی استاندارد از سازمان ملی استاندارد ایران: قبل از ترخیص، باید گواهی تطابق محصول با استانداردهای فنی (IEC 61215، IEC 61730، استاندارد ملی ۸۴۹۳ و غیره) اخذ شود

 

. این گواهی نشان می‌دهد پنل‌ها از لحاظ فنی و ایمنی مطابق ضوابط ایران هستند. سازمان استاندارد معمولاً نمونه‌ای از کالا را نیز برای آزمون دریافت می‌کند تا کیفیت آن را بسنجد.

تأییدیه ساتبا: سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) موظف است فهرست برندهای معتبر پنل خورشیدی را اعلام کند. در بسیاری از موارد، اگر محصول مورد واردات در فهرست تاییدشده ساتبا باشد، مراحل اداری سریع‌تر انجام می‌شود. بر این اساس، هماهنگی با ساتبا و اخذ تأیید فنی این سازمان، به ورود پنل‌های استاندارد کمک می‌کند

 

امور گمرکی: علاوه بر مجوز ثبت سفارش، گمرک ایران نیز با توجه به اسناد ارائه شده (مانند گواهی مبدا و سایر مجوزها) اجازه ترخیص نهایی کالا را صادر می‌کند. ارائه مجوز ورود از گمرک (در قالب تکمیل اظهارنامه و ثبت در سامانه «شبکه جامع تجارت»)، تأییدیه ارز نیمایی از بانک مرکزی و شناسه کالا از سازمان غذا و دارو (در صورت نیاز) از دیگر پیش‌نیازهای ترخیص است.

با رعایت این مجوزها و مقررات، کالا می‌تواند بدون مشکل از گمرک عبور کند. لازم است واردکننده پیش از خرید نهایی، از بروز بودن تمامی مجوزها اطمینان حاصل کند تا از برگشت محموله یا تأخیرهای طولانی جلوگیری گردد

.

هزینه‌های واردات پنل خورشیدی از چین

هزینه نهایی واردات پنل خورشیدی مجموع چند جزء مختلف است که باید در بودجه‌بندی و قیمت‌گذاری لحاظ شود:

قیمت خرید پنل (EXW/FOT): عمده‌ترین هزینه مربوط به خود پنل است. بسته به برند، تکنولوژی و حجم سفارش، این هزینه می‌تواند ۵۰–۶۵٪ از کل هزینه‌های واردات را تشکیل دهد

 

. معمولاً سفارش‌های حجمی بزرگ‌تر تخفیف بیشتری از تولیدکننده می‌گیرند.

هزینه حمل‌ونقل بین‌المللی: شامل حمل دریایی یا هوایی از چین به ایران است. معمولاً حمل دریایی (کانتینر کامل FCL) هزینه‌ای در حدود ۱۰–۲۰٪ قیمت کالا دارد

 

. حمل هوایی سریع‌تر اما گران‌تر بوده و برای محموله‌های کوچک یا اورژانسی استفاده می‌شود. علاوه بر کرایه، هزینه بارگیری، تخلیه و بیمه بار نیز به آن افزوده می‌شود (بیمه حدود ۰٫۵–۲٪ ارزش کالاست)

.

حقوق و عوارض گمرکی: همان‌طور که گفته شد، حقوق ورودی پنل خورشیدی ۲٪ و سود بازرگانی ۱۵٪ است

. علاوه بر این، مالیات بر ارزش افزوده ۹٪ بر ارزش CIF اعمال می‌شود (معمولاً بر کل ارزش به اضافه حقوق و سود محاسبه می‌شود). بنابراین این بخش حدود ۲۰–۲۶٪ قیمت کل را شامل می‌شود

 

. درصد دقیق بسته به تشخیص گمرک از ارزش کالا تعیین می‌گردد.

هزینه‌های تخلیه و انبارداری در بندر: شامل تخلیه کانتینر و هزینه‌های مربوط به جابجایی در بندر (حدود ۲–۴٪ ارزش کالا)

 

. همچنین هزینه نگهداری کالا در انبار گمرک در صورت تأخیر در ترخیص ممکن است اضافه شود.

هزینه‌های ترخیص و کارگزاری: کارمزدی برای تشریفات گمرکی (ثبت اظهارنامه، کنترل اسناد) در نظر گرفته می‌شود که معمولاً ۱–۳٪ ارزش کالا است

 

. اگر نیاز به بازرسی فیزیکی یا تست‌های آزمایشگاهی باشد، هزینه‌های مربوطه نیز به عوارض افزوده می‌شود.

حمل داخلی: هزینه انتقال پنل‌ها از بندر به انبار یا سایت پروژه (راهداری، کامیون و ترانزیت) نیز بر مبالغ فوق افزوده می‌شود (حدود ۳–۸٪ ارزش کالا)

به‌طور خلاصه، برخلاف تصور رایج، قیمت خود پنل‌ها تنها بخشی از هزینه نهایی را تشکیل می‌دهد. مجموع هزینه‌های حمل، عوارض، مالیات و هزینه‌های جانبی می‌تواند تا ۴۰–۵۰٪ به ارزش اولیه کالا بیفزاید. واردکننده باید تمام این اقلام را محاسبه کند تا قیمت تمام‌شده و سوددهی پروژه مشخص شود

 

روند ترخیص پنل خورشیدی از گمرک ایران

پس از ورود محموله به بندر مقصد و انجام تخلیه، مراحل ترخیص گمرکی پنل خورشیدی به شرح زیر است: ابتدا واردکننده یا نماینده‌اش اظهارنامه گمرکی را تنظیم می‌کند و مدارک مورد نیاز را به گمرک ارائه می‌دهد. این مدارک شامل بارنامه حمل (B/L)، صورت‌حساب تجاری (Invoice)، گواهی مبدا کالا و گواهی‌های فنی/استاندارد (IEC/TÜV و تأییدیه ساتبا) است

. سپس گمرک بررسی می‌کند که اطلاعات اظهارنامه با اسناد منطبق باشد و پس از تایید اسناد، مبلغ حقوق و عوارض گمرکی را به شما اعلام می‌کند. پس از پرداخت این مبالغ (معمولاً با مراجعه به بانک‌های عامل مرتبط)، گمرک پرونده را برای بررسی نهایی ارسال می‌کند. اگر نیاز به بازرسی فیزیکی یا نمونه‌گیری باشد، بازرسی‌های لازم انجام خواهد شد. در نهایت، پس از طی شدن کنترل‌های اداری و فنی، «مجوز خروج کالا» صادر می‌شود و محموله به‌صورت قانونی تحویل واردکننده می‌گردد. کل فرآیند ترخیص در شرایط عادی و در صورت آماده بودن ثبت سفارش، تخصیص ارز و مدارک استاندارد معمولاً چند روز کاری زمان می‌برد

. اما در صورت نقص مدرک یا بازرسی فنی بیشتر، زمان ترخیص ممکن است طولانی‌تر شود. رعایت دقیق اسناد لازم و انتخاب یک شرکت با تجربه در امر ترخیص می‌تواند سرعت این روند را افزایش دهد. نهایتاً پس از تکمیل تشریفات گمرکی و خروج کالا از انبار گمرک، پنل‌های خورشیدی آماده نصب یا فروش در بازار داخل خواهند بود

---